صفحه نخست > دیدگاه > گردهمایی بزرگ (لویه جرگه) نمایش نظام قبیله ای

گردهمایی بزرگ (لویه جرگه) نمایش نظام قبیله ای

امروزه لویه جرگه (گردهمایی بزرگ) در تاریخ معاصر افغانستان از یک سنت قبیله ای به یک سنت سیاسی تبدیل شده و زمامداران این کشور از آن برای تحکیم پایه های قدرت خود استفاده کرده اند و می کنند که حکومت حامد کرزی نیز تداوم آن دانسته می شود.
احمد حارث جمالزاده
شنبه 26 اكتبر 2013

زمان خواندن: (تعداد واژه ها: )

همرسانی

دنیا با به وجود آمدن جهان فن آوری (تکنالوژی) و آموزش های نوین دیگر گون شده است و همه کشور های دنیا در صدد جستجو و دریافت شیوه های نوین حکومتداری هستند و وارد نظام های متمدن و غیر قبیله ای بربنیاد شایسته سالاری شده اند. اما متاسفانه متاسفانه افغانستان از سال 1160 خورشیدی به اینسو شاهد شیوه های نظام قبیله ای بوده و قدرتمندان حاکم در افغانستان کوشیده اند برای تحکیم پایه های قدرت خود به نحوی از همین نظام پیروی کنند که رییس جمهور کرزی نیز پیرو این نظام است.

برای اثبات این موضوع نخست به مفهوم و پیشینه ای تاریخی گردهمایی بزرگ (لویه جرگه) باید پرداخت.
لویه جرگه مرکب از دو واژه "لویه" و "جرگه" است. لویه واژه ای پشتو و به معنای بزرگ است و جرگه واژه ای ترکی- فارسی به معنای نشست، گردهمایی آمده است. لویه جرگه یکی از سنت های نظام قبیله ای دانسته می شود و برای حل منازعات کلان سیاسی و اجتماعی با حضور بزرگان اقوام و سران قبایل برگزار می شود. لویه جرگه (گردهمایی بزرگ) برای نخستین بار در سال ۱۱۲۶ خورشیدی (اکتبر ۱۷۴۷ میلادی) در ولایت کندهار در قلعه نظامی نادرآباد با حضور سران اقوام غلزایی، پوپلزایی، نورزایی، سدوزایی و دیگران، احمدشاه ابدالی از قوم سدوزایی به عنوان پادشاه برگزیده شد.

این لویه جرگه (گردهمایی بزرگ) خود جوش سران اقوام ولایت کندهار آغاز گر نظام قبیله ای در افغانستان شد. امروزه لویه جرگه (گردهمایی بزرگ) در تاریخ معاصر افغانستان از یک سنت قبیله ای به یک سنت سیاسی تبدیل شده و زمامداران این کشور از آن برای تحکیم پایه های قدرت خود استفاده کرده اند و می کنند که حکومت حامد کرزی نیز تداوم آن دانسته می شود.
هرچند در زمان حاکمیت رییس جمهور کرزی مجلس نماینده گان و مجلس سنا به عنوان دو نهاد قانون گزای و حل موضوعات بزرگ سیاسی و اجتماعی بوجود آمد، اما حاکمیت رییس جمهور کرزی به عنوان دوام نظام قبیله ای در کشور در تاریخ افغانستان به ثبت خواهد رسید. چون برگزاری این چنین جرگه ها در نظام های دارای شورای ملی (مجلس نماینده گان و مجلس سنا) قطعا یک کار غیر قانونی و خلاف نظام است.

لویه جرگه ( گردهمایی بزرگ) در نظام های قبیله ای به دلیل عدم موجودیت شورای ملی، بخاطر سهیم ساختن مردم در موضوعات ملی صورت می گیرد که با به وجود آمدن شورای ملی اهمیت خود را از دست می دهد و همان نقش لویه جرگه را شورای ملی بازی می کند.

این نخستین بار نیست که یک کار غیر قانونی از سوی رییس جمهور کرزی صورت می گیرد، در موارد مختلف قانون اساسی کشور توسط خود رییس جمهور نقض شده است. اما این بار رییس جمهور کرزی با برگزاری لویه جرگه می کوشد بار مسوولیت تاریخی امضای پیمان امنیتی با ایالات متحده ی امریکا را به روی شانه مردم افغانستان بگذارد. اما تاریخ گواه است و در این مورد این چنین قضاوت نخواهد کرد. راه که رییس جمهور کرزی در پیش گرفته است به ترکستان است.

خبرنگار

آنلاین :

شمال پرس

آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره
آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره

مجموعه شعر بی نظیر از 125 شاعر شناخته شده ی بین المللی برای مردم هزاره

این کتاب را بخرید

پيام‌ها

  • حارث عزیز ایکاش اولا این مقاله را میخواندی که چندین روز است در همین سایت کابل پریس و سایر سایت ها وجود دارد و بعدا در بارۀ جرگه و لویه جرگه می نوشتی:

    http://www.khorasanzameen.net/...

  • ولسمشر کرزی بل څه نه کوي، غواړي له لویې جرګې خلک زړه توري کړي ـ نژدې ده لویه جرګه هم لکه زموږ ډېری ملي او دیني ارزښتونه مسخره شي... اضطراري لویه جرګه، د اساسي قانون لویه جرګه، ممثله لویه جرګه، مشورتي لویه جرګه، د ستراتیژیک تړون لویه جرګه او دادی د امنیتي تړون لویه جرګه...
    چې کابل کې د لویو جرګو پر مهال ژوند نېژدې په ټپه درېدلی وي ـ د ستراتیژیک تړون لپاره د لویې جرګې په ورځو کې زه کابل کې وم، د لویې جرګې کېږدۍ ته غزېدلې لارې د ترافیکو پرمخ تړلې وې. د سیمې خلک پخپلو کورو کې کلابند وو...
    کابلیانو د کنځلو او بدو ردو نوی ریکارډ تینګ کړی و ـ د ښیراوو، کنځلو نوې ترمینالوژي یې را اېستلې وه...
    اخوانیانو دوې لسیزې ووهل، د تبلیغاتو توغندي یې وچلول، خو لویه جرګه یې تخریب نشوای کړای ـ د لویې جرګې مخه یې ډب نکړه ـ خو دې څو کلونو کې چې اوس څوک د لویې جرګې نوم اوري د سر ویښتان یې نېغ ودرېږي.
    چې دلته د ارزښتونو د لیلام قیامتونه راټیټ دي. جهاد، مجاهدینو وشرماوه، شریعت طالبانو مسخره کړ او ولسواکي راغلیو ښاغلیو وشرموله، د دموکراتیکو ارزښتونو لمن لبرال فاشیستانو پرسر واړوله...
    د لویې جرګې یواځې نوم دی ـ ماهیت یې له منځه تللی ـ هغه مکانیزم چې اساسي قانون لویې جرګې ته پاموړ ګڼلی نه مراعات شوی او نه به مراعات شي ـ بس د لویې جرګې کېږدۍ ورغېږي، کمېسیون وټاکل شي، د خپلې خوښې راغلي غونډ شي، لارې، واټونه وتړل شي، پلوونه، چرګان باد شي، پر نویو عریضو احکام واخیستل شي، ترا بخیر ما را بسلامت...
    که ولسمشر د تایید پرېکړه اخلي که د رد، له یوې جرګې یې ترلاسه کولای شي... چې دلته هر مال په یوه روپۍ تر ګوتو کېدای شي.
    سید شکرالدین آغا پتیلې چې دا ځل د لویې جرګې کېږدۍ ړنګه کړي، چې ټول غصب ددغه سرخوړلې کېږدۍ له لاسه دی.
    دده په وینا پُل خشتي جومات له دې وړاندې کلونه نیم کاره پاتې و، منار یې د لرګیو و، مؤذن به آذان ته په لرګینو زینو خوت آذان به یې کاوه...
    بله ورځ چا اور ورته کړ، حکومت یې له سره په رغېدا او اوسنۍ بڼه جوړېدا ته اړ شو...
    آغا صاحب په ټینګه دا پرېکړه کړې، چې د لویې جرګې کېږدۍ د دغسې یوه اقدام له مخې ایسته کړي، چې کېږدۍ لیرې شوه لویه جرګه نشي راغوښتی، کابلیان له کړاو خلاص دي...
    د آغا صاحب په خبره تاسې څه وایاست، چې لویه جرګه به د ولسمشر د خوښې او غوښتنې پرخلاف پرېکړه وکړي، سوال نه پیدا کېږي، چې داسې ده بیا د لاس غوټې ته پر خوله د پرانیستو جنجال د څه لپاره...؟
    ولسمشر چې تر اوسه څه کړي، څوک یې پوښتلي، د چا خوښې او سلا ته یې کتلي، د یو سلاکار په وینا دا یو کال یې ولسمشر په سترګو نه دی لیدلی، نه یې شي لیدای.
    که ولسمشر د ملت خوښې او ارادې ته کتلی، له جنګسالارانو به یې لاس اخیستی و، چې ملت په یوه خوله دا دوولس کاله ده ته د خدای روی وړاندې کوي، چې له جګړه مارو سره کلی کور پرېږدي، خو دی هر وار یو او بل د ولس پر اوږو خیژوي ـ د ملت اراده دومره پاموړ ده چې رایه ورکړي او خپل واک وروسپاري

Kamran Mir Hazar Youtube Channel
حقوق بشر، مردم بومی، ملت های بدون دولت، تکنولوژی، ادبیات، بررسی کتاب، تاریخ، فلسفه، پارادایم و رفاه
سابسکرایب

تازه ترین ها

اعتراض

ملیت ها | هزاره | تاجیک | اوزبیک | تورکمن | هندو و سیک | قرقیز | نورستانی | بلوچ | پشتون/افغان | عرب/سادات

جستجو در کابل پرس