بادرد ودریغ باید گفت که تحلیل مسایل افغانستان ازدید قومی و تنظیمی به گرایش عام تبدیل شده است.هرکی به قوم وتنظیم خاصی تعلق دارد از محکوم کردن افراد مسوول آن قوم وتنظیم در جنگ ها وویرانی کشور انکارمی کند وبرای آن ها دلایل شرعی می تراشدچنان که گویی در قتل عام مردم کابل تمام رهبران و تنظیم ها فقط از خود دفاع می کرده اند. گویی تنها ا اشباح ناشناخته بیش از شست هزار کابلی بخت برگشته را از هستی ساقط و شهررا به ویرانه تیدبل کرده اند. گلبدین می فرماید ما می خواستیم مردم رااز شر کمونیست ها و گلم جمع ها نحات بدهیم. شورای نظار ادعا می کند که ما می خواستیم امنیت ودولت داری را حفظ کنیم ومانع به حاکمیت رسیدن گلبدین شویم. حزب وحدت می فرماید ما مخالف انحصار قدرت وخواهان سهم بیشتر در دولت بودیم . دوستم می فرماید ما برای آرامی مردم می جنگیدیم .و.... بدین ترتیب هیچکسی مقصر نیست ، مقصر اصلی همان ده ها هزار انسانی بودند که به کام مرگ فرورفتند. آیا شما به اصطلاح " روشنفکران" ی که در اینجا کامنت می نویسید وهرکدام به سود یکی ازاین گروه ها ی جانی و تبهکار کف بر لب می آورید؛ چیزی به نام وجدان در خود سراغ دارید؟ برای کسانی که از ربانی دفاع می کنند در اینجا یک مورد از جنون او برای حفظ قدرت را مثال می آورم : زمانی که شورای صلح متشکل از رهبران ونمایندگان تنظیم ها و شخصیت های سیاسی ملی وبیطرف مانند داکتر یوسف صدراعظم دوران شاه درهرات تشکیل گردید تا برای حل اختلافات وقطع جنگ های کابل فکری بکنند، احمد شاه مسعود به ربانی که عازم هرات می شد گفت که استاد ! شما باید دراین جلسه استعفا دهید تا بدنامی جنگ به نام ما ختم نشود . مسعود در یکی از مصاحبه های خود می گوید : من که " ا ستاد" را تا میدان هوایی کابل بدرقه می کردم مکررن از او خواهش کردم که در این جلسه باید استعفای خود را اعلام نماید و استاد پذیرفت و اطمینان داد که این کاررا خواهد کرد . مسعود م می افزاید که حتا داخل طیاره شده و بار دیگر این موضوع را تکرار کردم و استاد اطمینان داد . ولی سر انجام شنیدم که " استاد" در بیانیه ی خود گفت که من از مردم افغانستان به خاطر اعتماد مجدد شان نسبت به خودم شکرگزار هستم ... این مطلب را بنده در یکی از کتاب هایی که به نام مصاحبه ها وسخنرانی های مسعود نقل شده خوانده ام ولی همین لحظه دقیقن به یادم نیست که در کدام بخش آورده شده است . به هر صورت، کسانی که به نهاد بی بنیادی به نام شورای حل وعقد استناد نموده و آن را وسیله ی مشروعیت ابقای قدرت جمعیت اسلامی معرفی میکنند، باید از خود بپرسند که چنین نهاد ی در کجای تاریخ وفرهنگ سیاسی افغانستان یا کشور هایدیگر اسلامی سابقه داشته واین نهاد دست نشانده ومتشکل از جهادیون تنظیمی چگونه می توانست ممثل اراده ی تمام مردم افغانستان باشد؟ حتا برخی ازتنظیم ها نیز مخالف آن به اصطلاح " شورا" بوده و اعتراض داشتند. نتیجه این که ربانی ومسعود را نمی توان روسفید ساخت . اگر جنایات گلبدین سنگین تر از همه است دیگررهبران وتنظیم ها نیز دست شان به خون مردم بیگناه وتاراج مال ودارایی وناموس مردم الوده ا ست . حقیقت را فدای احساسات قومی و تعلق خاطر به این یا آن رهبر نباید کرد.
بادرد ودریغ باید گفت که تحلیل مسایل افغانستان ازدید قومی و تنظیمی به گرایش عام تبدیل شده است.هرکی به قوم وتنظیم خاصی تعلق دارد از محکوم کردن افراد مسوول آن قوم وتنظیم در جنگ ها وویرانی کشور انکارمی کند وبرای آن ها دلایل شرعی می تراشدچنان که گویی در قتل عام مردم کابل تمام رهبران و تنظیم ها فقط از خود دفاع می کرده اند. گویی تنها ا اشباح ناشناخته بیش از شست هزار کابلی بخت برگشته را از هستی ساقط و شهررا به ویرانه تیدبل کرده اند. گلبدین می فرماید ما می خواستیم مردم رااز شر کمونیست ها و گلم جمع ها نحات بدهیم. شورای نظار ادعا می کند که ما می خواستیم امنیت ودولت داری را حفظ کنیم ومانع به حاکمیت رسیدن گلبدین شویم. حزب وحدت می فرماید ما مخالف انحصار قدرت وخواهان سهم بیشتر در دولت بودیم . دوستم می فرماید ما برای آرامی مردم می جنگیدیم .و.... بدین ترتیب هیچکسی مقصر نیست ، مقصر اصلی همان ده ها هزار انسانی بودند که به کام مرگ فرورفتند. آیا شما به اصطلاح " روشنفکران" ی که در اینجا کامنت می نویسید وهرکدام به سود یکی ازاین گروه ها ی جانی و تبهکار کف بر لب می آورید؛ چیزی به نام وجدان در خود سراغ دارید؟ برای کسانی که از ربانی دفاع می کنند در اینجا یک مورد از جنون او برای حفظ قدرت را مثال می آورم : زمانی که شورای صلح متشکل از رهبران ونمایندگان تنظیم ها و شخصیت های سیاسی ملی وبیطرف مانند داکتر یوسف صدراعظم دوران شاه درهرات تشکیل گردید تا برای حل اختلافات وقطع جنگ های کابل فکری بکنند، احمد شاه مسعود به ربانی که عازم هرات می شد گفت که استاد ! شما باید دراین جلسه استعفا دهید تا بدنامی جنگ به نام ما ختم نشود . مسعود در یکی از مصاحبه های خود می گوید : من که " ا ستاد" را تا میدان هوایی کابل بدرقه می کردم مکررن از او خواهش کردم که در این جلسه باید استعفای خود را اعلام نماید و استاد پذیرفت و اطمینان داد که این کاررا خواهد کرد . مسعود م می افزاید که حتا داخل طیاره شده و بار دیگر این موضوع را تکرار کردم و استاد اطمینان داد . ولی سر انجام شنیدم که " استاد" در بیانیه ی خود گفت که من از مردم افغانستان به خاطر اعتماد مجدد شان نسبت به خودم شکرگزار هستم ... این مطلب را بنده در یکی از کتاب هایی که به نام مصاحبه ها وسخنرانی های مسعود نقل شده خوانده ام ولی همین لحظه دقیقن به یادم نیست که در کدام بخش آورده شده است . به هر صورت، کسانی که به نهاد بی بنیادی به نام شورای حل وعقد استناد نموده و آن را وسیله ی مشروعیت ابقای قدرت جمعیت اسلامی معرفی میکنند، باید از خود بپرسند که چنین نهاد ی در کجای تاریخ وفرهنگ سیاسی افغانستان یا کشور هایدیگر اسلامی سابقه داشته واین نهاد دست نشانده ومتشکل از جهادیون تنظیمی چگونه می توانست ممثل اراده ی تمام مردم افغانستان باشد؟ حتا برخی ازتنظیم ها نیز مخالف آن به اصطلاح " شورا" بوده و اعتراض داشتند. نتیجه این که ربانی ومسعود را نمی توان روسفید ساخت . اگر جنایات گلبدین سنگین تر از همه است دیگررهبران وتنظیم ها نیز دست شان به خون مردم بیگناه وتاراج مال ودارایی وناموس مردم الوده ا ست . حقیقت را فدای احساسات قومی و تعلق خاطر به این یا آن رهبر نباید کرد.