"شاه مردان"، "شاه جهان مغول"، آیت الله خمینی و هزاره ها

الحمدلله رب العالمين, والصلاة والسلام على محمد وآله الطيبين الطاهرين و أصحابه المنتجبين وبعد:
خدمت همه دوستداران و پيروان صادق اهل بيت ﻹ سلام فراوان تقديم مى داريم.
همچنانکه می دانيد از امامان اهل بيت ﻹ روايات زيادى نقل شده كه بعضى صحيح و بعضى هم به دروغ از زبان آنان بافته شده است.
يكى از مهمترين مسائلى كه ارتباط مستقيم با علمكرد هر مسلمان و عقيدهء او دارد و هر صبح و شام به آن محتاج است دعا مي باشد، يعنى خداوند سبحان را در هر مشكل و نيازى خواندن، و به مردگان نيكويى كردن، (يعنى به زيارت آنان رفتن و برايشان دعا نمودن و از طرف آنان صدقه دادن و غيره), لذا بر آن شدم كه مطالبى را از ائمه ﻹ در اين زمينه از كتب معتمد و معتبر حديث جمع آورى كنم، رواياتى كه با قرآن كريم و سيرت پاك ائمه هماهنگى داشته باشد و مخالف آن ها نباشد، سعى كردم خيلى مختصر و كوتاه باشد تا باعث ملال خاطر و خستگى عزيزان نگردد، اگر واقعيت زيارت قبور را بررسى كنيم مى بينيم كه متأسفانه از دو حال خالى نيست، يا افراط و يا تفريط، عده اى اصلاً رغبتى به زيارت قبـور كه سنت پيامبر ص است و انسان را به ياد سختى و تاريكى قبر و هول آخرت مى اندازد ندارند و عده اى ديگر به قدرى غلو و افراط مى كنند كه چه بسا منجر به ـ نعوذ بالله ـ شرك و گناه كبيره مى گردد.
پس اينك مجموعه اى را از روايات اهل بيت ﻹ كه دلالت صريح بر نهى از ساختن قبور، و جشن گرفتن بر گرد آنان دارد خدمت شما تقديم مى داريم به اميد آنكه مورد قبول خداوند متعال و مورد پسند شما سروران عزيز قرار گيرد. و باشد كه اين مواعظ دلهاى پژمرده ما را شاداب گردانيده و همه را بسوى خير و سعادت و رستگارى هدايت كند. آمين.

نهي از مسجد قرار دادن قبر
عموما از رواياتى كه در اين زمينه آمده، سه موضوع استنباط مى شود، و اين سه محور همواره مورد نهى ائمه ﻹ بوده است.
اول: نماز خواندن بر قبر، يعني سجده بر آن.
دوم: اينكه قبر را قبله قرار داده و به سوي آن سجده و دعا كنند.
سوم: ساختن مسجد بر روى قبر و نماز خواندن در آن.
حديث اول: از امام جعفر صادق ؛ روايت است كه: ((لاتتخذوا قبري قبلة ولا مسجداً, فإنَّ الله لعن اليهود حيث اتخذوا قبور أنبيائهم مساجد))( ).
«قبر مرا قبله و مسجد قرار ندهيد زيرا خداوند يهود را به علت اينكه آنان قبرهاى پيامبرانشان را مسجد قرار دادند لعنت كرد».
حديث دوم: از زراره روايت است كه خدمت امام محمد باقر ؛ عرض كردم راجع به نماز خواندن در جاههاى خالى در قبرستان چه ميفرماييد؟ فرمود: در جاهاى خالى نماز بخوان بشرطى كه قبرى را قبله قرار ندهى، يعنى جلو نمازت قبرى نباشد، زيرا رسول خدا ص از اين كار نهى كرده و فرموده اند: ((لا تتخذوا قبري قبلة ولا مسجداً، فإنَّ الله تعالى لعن الذين اتخذوا قبور أنبيائهم مساجد))( ).
«قبر مرا قبله و مسجد قرار ندهيد كه خداوند متعال كسانى كه قبرهاى پيامبرانشان را مسجد قرار داده اند لعنت كرده است».
حديث سوم: از سماعة ابن مهران روايت است كه گفت: درباره زيارت قبور و ساختن مسجد بر آن از امام جعفر صادق ؛ پرسيدم ايشان فرمود: زيارت قبور اشكالى ندارد، اما در كنار قبر مسجد ساخته نشود( ).
حديث چهارم: از امام جعفر صادق ؛ روايت است كه فرمود:«در ده جا نماز خواندن جايز نيست: گِل، آب، حمام، قبرستان، راه، خانهء مورچه، اصطبل شتر، مجراى سيل، شوره زار، برف»( ).
صدوق بعد از ذكر اين روايت، مي نويسد: هرگز جايز نيست كه قبر قبله يا مسجد قرار داده شود. نماز در صورتى در جاهاى خالى قبرستان جايز است كه قبر در طرف قبله قرار نگيرد مستحب اين است كه بين نمازگزار و قبر از هر طرف ده گز (پنج متر) فاصله باشد.
حديث پنجم: از عمار ساباطي روايت است كه از امام صادق ؛ پرسيدم درباره ى كسى كه در قبرستان نماز مى خواند چه مي فرماييد؟ فرمود: (لا يجوز ذلك إلاَّ أن يجعل بينه وبين القبور إذا صلى عشرة أذرع من بين يديه، وعشرة أذرع من خلفه، وعشرة أذرع عن يمينه، وعشرة أذرع عن يساره، ثم يصلي إن شاء)( ).
«جايز نيست مگر اينكه هنگام نماز خواندن از هر طرف ده گز (پنج متر) بين او و قبر فاصله وجود داشه باشد، ده گز جلو،‌ ده گز عقب، ده گز سمت راست و ده گز سمت چپ، آنگاه اگر خواست مي تواند نماز بخواند».
ممكن است پرسشى مطر ح شود كه اين روايت با روايت ديگرى كه از امام رضا ؛ نقل شده تناقض دارد كه فرمود: ((لا بأس بالصلاة إلى القبر ما لم يُتخذ القبر قبلة))( ).
«اگر قبر را قبله قرار ندهد اشكالى ندارد كه در قبرستان نماز بخواند».
طوسى چنين پاسخ مي دهد: وجه جمع بين دو روايت اين است كه حكم جواز در صورتى است كه بين او و قبرستان مانعى وجود داشته باشد، مثلاً ديوارى قرار داشته باشد و اما اگر ديوار يا مانع ديگرى نباشد بايد از هر طرف ده گز فاصله داشته باشد( ).
نهي از ساختن بناء بر روي قبر و ترغيب به خراب كردن آن
1- امام صادق ؛ مي فرمايد: (كلما جعل على القبر من غير تراب القبر فهو ثقل على الميت).
يعني: «هر چيزى كه غير از خاك خود قبر بر روى قبر گذاشته و يا ريخته شود بر مرده سنگينى مي كند»( ).
2- از امام صادق ؛ روايت است كه رسول الله ص فرموده اند: ((نهى أنه يُزاد على القبر تراب لم يخرج منه))( ).
«نهى فرمودند جز خاكى كه از خود قبر بيرون آورده شده خاك ديگرى بر آن ريخته شود».
3 ـ اميرالمؤمنين ؛ فرمودند: (من جدد قبراً، أو مثل مثالاً فقد خرج من الإسلام)( ).
«كسی كه قبری را باز سازی كند يا تمثالی بسازد يقيناً و بدون شک از اسلام خارج شده است».
4 ـ از امام صادق ؛ روايت است كه اميرالمؤمنين ؛ فرمود: ((بعثنى رسول الله ص إلى المدينة فقال: لا تدع صورة إلاَّ محوتها، ولا قبراً إلاَّ سويته، ولا كلباً إلاَّ قتلته))( ).
«رسول خدا ص مرا به مدينه فرستاد و فرمود: هر عكسى را ديدى نابود كن، و هر قبرى را ديدى هموارش كن، و هر سگى را ديدى بكش».
5 ـ از امام صادق ؛ روايت است كه گفت: اميرالمؤمنين ؛ فرمود: ((بعثني رسول الله ص في هدم القبور وكسر الصور))( ).
«رسول الله ص مرا فرستادند تا اينكه قبرها را هموار كنم و بتها را بشكنم».
6 ـ از علي بن جعفر روايت است كه از امام موسى كاظم پرسيدم: آيا ساختن قبر و نشستن بر آن جايز است؟ فرمود: ((لا يصلح البناء عليه ولا الجلوس ولا تجصيصه ولا تطيينه))( ).
«ساختن قبر و نشستن بر آن و گچ كردن و گل کردن آن جايز نيست».
7 ـ از امام صـادق ؛ روايـت است كه گفت: ((نهى رسول الله ص أن يُصلى على قبر أو يُقعد عليه أو يُبنى عليه أو يُتكأ عليه))( ).
«رسول الله ص از نماز خواندن بر روى قبر، و نشستن بر آن، و ساختن بنا بر روى آن، و تكيه زدن به آن را منع فرمودند».
8 ـ از امام صادق ؛ روايت است كه مي فرمود: ((لما قبض أمير المؤمنين ؛ أخرجه الحسن والحسين ورجلان آخران حتي إذا خرجوا من الكوفة تركوها عن أيمانهم ثم أخذوا الجُبّابة حتى مروا به إلي الغريّ فدفنوه وسووا قبره فانصرفوا))( ).
«هنگامى كه اميرالمؤمنين ؛ فوت نمود حسن و حسين و دو نفر ديگر ايشان را حمل كردند تا اينكه از كوفه بيرون رفتند....و آنگاه ايشان را دفن كردند و قبرش را با زمين هموار نمودند و رفتند».
شيخ طائفه ابوجعفر طوسي مى نويسد: دفن كردن مرده در هيچ مسجدى جايز نيست. همچنين مي نويسد: گچ كردن قبر، و در سايه قرار دادن قبر، و قيام كردن دركنار قبر، و بازسازى آن بعد از خراب شدنش، مكروه است. البته اگر در هنگام دفن، خاک قبر مرتب شود اشكالى ندارد( ).
و عمادالدين بن علي طوسي مي نويسد: نوزده چيز مكروه است از جمله: گچ كردن قبر، و سايه قرار دادن قبر، و مجاورت قبر، و بازسازي آن بعد از خراب شدنش( ).
9 ـ از امام صادق ؛ روايت است كه رسول الله ص از اينكه بر قبر ايشان نماز خوانده شود، يا نشسته شود، يا باز سازى شود، منع فرموده اند( ).

بلند ساختن قبر
از خلال روايات وارده در كتب تشيع آنچه بر مى آيد اين است كه قبر فقط از چهار انگشت تا يك وجب بلند مى شود، كه از چهار انگشت كمتر، و از يك وجب بيشتر جايز نيست.
روشن است كه اگر بلند ساختن قبر طورى كه در بعضى جوامع رايج است درست بود، نيازى نبود كه امامان از بلند كردن آن منع كنند، يا براى آن مقدارى مشخص كنند، ما در اينجا چند روايت بر مى گزينيم:
روايت اول: از امام باقر ؛ روايت است كه گفت: رسول گرامى ص به امير المؤمنين ؛ فرمودند: ((يا علي، ادفنى في هذا المكان وارفع قبري من الأرض أربع أصابع، ورشّ عليه الماء))( ).
«اى علي مرا در اينجا دفن كن، و قبرم را چهار انگشت از زمين بلند كن، آنگاه بر آن آب بپاش».
روايت دوم: از امام جعفر صادق روايت است كه ايشان از پدرش امام باقر نقل ميكند: ((أنَّ قبر رسول الله ص رفع شبراً من الأرض، وأنَّ النبي ص أمر برشّ القبور))( ).
«قبر رسول الله ص يك وجب از زمين بلند شد، و پيامبر ص دستور دادند كه پس از دفن مرده بر قبر آب پاشيده شود».
روايت سوم: از امام صادق و ايشان از پدرش و پدرش از امير المؤمنين علي ﻹ روايت مى كند كه قبر پيامبر ص يك وجب و چهار انگشت از زمين بلند شد و برآن آب پاشيده شد، و فرمود: ((والسنة أن يرشّ على القبر الماء))( ).
«سنت اين است كه بر قبر آب پاشيده شود».
روايت چهارم: از امام صادق ؛ روايت است كه فرمود:‌ ((إنَّ أبي قال لي ذات يوم في مرضه: إذا أنا متُّ فغسّلني وكفّني وارفع قبري أربع أصابع ورشّه بالماء))( ).
«هنگامى كه پدرم مريض بود روزى به من فرمود: هرگاه مُردم مرا بشوييد و كفن كنيد قبرم را چهار ا نگشت از زمين بلند كن و آنگاه بر آن آب بپاش».
روايت پنجم: امام صادق ؛ فرمود: ((إنَّ أبي أمرني أن أرفع القبر عن الأرض أربع أصابع مفرجات، وذكر أنَّ رش القبر بالماء حسن))( ).
«پدرم به من دستور داده است كه قبرش را چهار انگشت جدا از يكديگر از زمين بلند كنم، و فرمود كه آب پاشيدن بر قبر خوب است».
روايت ششم: همچنين از امام صادق ؛ روايت است كه فرمود: ((إنَّ أبي أمرني أن أرفع القبر عن الأرض أربع أصابع مفرجات، وذكر أنَّ رش القبر بالماء حسن، قال: توضأ إذا أدخلت الميت القبر))( ).
«پدرم به من دستور داد كه ارتفاع قبر ايشان را از زمين چهار انگشتِ باز قرار دهم و فرمودند: كه پاشيدن آب بر قبر خوب است و فرمود: پس از اينكه جنازه را داخل قبر گذاشتى وضو بگير».
روايت هفتم: از محمد بن مسلم روايت است كه گفت: از يكى از دو امام (باقر يا صادق) در بارهء ميت پرسيدم فرمود: ((تسلم من قبل الرجلين وتلزق القبر بالأرض إلاَّ قدر أربع أصابع مفرجات: تربع وترفع قبره))( ).
«از طرف پاها بگير و آنرا داخل قبر بگذار، و جز مقدار چهار انگشت باز, قبر ر ا با زمين هموار كن».
روايت هشتم: از طريق محمد بن مسلم از امام باقر ؛ روايت است كه گفت: ((يدعي للميت حين يدخل حفرته ويرفع القبر فوق الأرض أربع أصابع))( ).
«براى ميت دعا شود و قبر به اندازه ى چهار انگشت از زمين بلند شود».
روايت نهم: از امام صادق ؛ روايت است كه فرمود: ((يستحب أن يدخل معه في قبره جريدة رطبة، ويرفع قبره من الأرض قدر أربع أصابع مضمومة، وينضح عليه الماء ويخلى عنه))( ).
«مستحب است كه با او شاخهء ترى در قبر گذاشته شود و قبرش به اندازة چهار انگشت بسته, از زمين بلند شود، آنگاه بر او آب پاشيده شود، سپس به حال خودش رها شود».
محمد آخوندى شارح كافي در شرح جمله «يخلى عنه» مينويسد: ((أي لا يعمل عليه شيء آخر من جص وآجر وبناء ولا يتوقف عنده بل ينصرف عنه))( ).
«هيچ چيز ديگرى بر او گذاشته و ساخته نشود، نه گچ، نه آجر، و نه ديوار، و كنار قبر نايستند بلكه بلافاصله برگردند».
سپس اضافه مى‎كند روايات ديگرى وجود دارد كه هر كدام از اين امور را تأييد مى كند.
روايت دهم: در روايت طولانى كه در آن وفات موسى بن جعفر ؛ ذكر شده آمده است: ((فإذا حملت إلى المقبرة المعروفة بمقابر قريش فألحدوني بها ولاترفعوا قبری فوق أربع أصابع مفرجات))( ).
«هنگامى كه جنازه ى مرا بر دوش گرفتيد و به قبرستان معروف قريش برديد در قبرى دفنم كنيد كه لحد داشته باشد و قبرم را چهار انگشتِ باز, بيشتر از زمين بلند نكنيد».
روايت يازدهم: محمد بن جمال الدين عاملي معروف به شهيد اول مى نويسد: ((ورفع القبر عن وجه الأرض بمقدار أربع أصابع مفرجات إلى شبر لا أزيد ليعرف فيزار فيحترم))( ).
«قبر فقط بايد به اندازه چهار انگشتِ باز تا يك وجب بلند شود از ترس اينكه مبادا شناخته شود و مورد رفت و آمد و احترام (خلاف شرع) قرار گيرد».
روايت دوازدهم: شيخ طائفه أبو جعفر طوسي مي نويسد: ((فإذا أراد الخروج من القبر فليخرج من قبل رجليه ثم يطم القبر ويرفع من الأرض مقدار أربع أصابع ولا يطرح فيه من غير ترابه))( ).
«كسى كه جنازه را در قبر مى گذارد هنگامى كه مى خواهد از قبر بيرون بيايد از طرف پا بيرون بيايد، سپس قبر پر شود و به اندازه ى چهار انگشت از زمين بلند شود، و غير از خاك خود قبر چيز ديگرى بر آن ريخته يا گذاشته نشود».

كارهاي حرامي كه كنار قبرها انجام مي گيرد:
متأسفانه محرمات زيادى در كنار قبرها انجام مى گيرد كه قرآن و سنت از آن باز داشته اند از جمله:
انتظار نفع و ضرر
اعتقاد داشتن به اينكه شخص مرده نفع و ضرر مى رساند در حاليكه نفع رساننده و ضرر رساننده فقط ذات قادر متعال است. چنانكه مى فرمايد:
«(مشركان) سواى خدا، ‌معبودهائى را برگرفته اند (و به پرستش اصنام و كواكب و اشخاصى پرداخته اند) كه چيزى را نمي آفرينند و خودشان آفريده هائى بيش نيستند، ‌و مالك سود و زيانى براى خود نبوده، و بر مرگ و زندگى و رستاخيز اختيار و توانى ندارند».
و همچنين مى فرمايد:
«معبودهايى را كه آنها غير از خدا مى خوانند نه تنها چيزى را خلق نمى كنند، بلكه خودشان مخلوقند. آنها