صفحه نخست > دیدگاه > مردۀ کنار راه یک کوچی و مجازات مردم میمنه در دورۀ محمد گل مهمند

مردۀ کنار راه یک کوچی و مجازات مردم میمنه در دورۀ محمد گل مهمند

محمد گل مهمند با بر آشفتگی به مردم میگوید که: خوب بدانید این جزا در حالت نکردن هیچ کاری برای شماست وای بحال شما مردم شریر که اگر کاری کنید وانگشتی بطرف یک افغان بلند نمایید!!!!البته طی این دوروز در خانه های مردم این نواحی نه مرغ مانده بود ونه هم کدام چیز با ارزشی که قابل تصرف باشد، حتی بالشت وتوشک مردم هم از ایشان گرفته شده بود. ولی مرجعی که به داد این مردم مظلوم رسیدگی نماید کجا بود؟
توردیقل میمنگی
يكشنبه 5 دسامبر 2010

زمان خواندن: (تعداد واژه ها: )

همرسانی

قسمت اول| دوم| سوم | چهارم | پنجم

هموطن! افشای این مسایل با هدف جلو گیری از رشد وگسترش توطئه های فاشیستی وقبیله پرستانۀ موجود در جامعه، که ریشه در گذشته های خونین وغیر انسانی حاکمیتهای قبیلوی دارد، بارجوع منطقی به حل این معضلات تاریخی در شرایط فاجعه بار کنونی کشور صورت میگیرد. همزیستی انسانی مجموع اقوام وملیت های ساکن این سرزمین در گرواز بین بردن تمایلات حاکمیت طلبانۀ انحصار ی، وبرتری جویی های نژاد پرستانه جاری درموجودیت اجنبی پرستان فاشیست در حاکمیت دولتی فعلی قرار گرفته است. فاشیسم وقبیله پرستی بزرگترین مانع توفیق دموکراسی بر دیگرعوامل بازدارنۀ دموکراسی درین کشورمیباشند که، دشمنان داخلی وخارجی مردم ومیهن ما از آن استفاده های زیادی را در جهت خلق نفاق، در روابط با همی اقوام وملیت های ساکن کشور وبهره برداری داری های اهریمنی خود به عمل میآورند. بیایید بر علیه این پدیدۀ شوم با تمام نیرو وتوان خود در یک صف واحد مبارزه نماییم، واین گونه جنایات را به دور از هر نوع تمایلات قبیله گرایانه افشا ودر جهت باز داری از تداوم تکرار آنها درامروز وفرداسعی بخرچ دهیم. تا باشد که راه وحدت وهمبستگی حقیقی ودور از نابرابری ها برای مجموع باشندگان کشور همواروگشوده شود. وحدت وهمبستگی واقعی فقط از شاهراه عدالت وبرابری قابل دستیابی است وبس !


در گذشته ها مردم میمنه وسایر نواحی تورکستان، مجموع کوچی های مهاجمی را که در فصل بهار به این نواحی هجوم آورده، با چرانیدن گوسفندان خود در علفچرها ومزارع مردم،سبب ویرانی های غیر قابل تصوری درزندگی آرام وصلح آمیز مردم این مناطق میگردیدند، بنام غلجایی یاد نموده، وزبان ایشان راهم که همان لهجه های عامیانۀ پشتو بود(دغه) مینامیدند. تعریف این چنینی مهاجمین کوچی وزبان محاوروی آنها تا هنوز هم بهمان گونه در بین عامۀ مردم، خصوصاً روستاییان میمنه وسایر مناطق شمال هندوکش،رواج داشته وادامه دارد.
برای مردم این نواحی اینکه کدام گروه از کوچی ها به کدام یکی از قبایل پشتون تعلق دارد هیچ مطرح نبود ودر مجموع آنهارا تحت نام غلجایی میشناختند. زیرا همۀ آنها با امتیازهمانند، حق غارت دارایی مردم وزیر پا نمودن مزارع آنها وارد این مناطق میشدند ودولت ها هم از همۀ آنها یکسان حمایت مینمود.

روی همین ملحوظ واقعیتی راهم که موضوع مقالۀ کنونی من است ومرتبط میباشد با مرگ یک کوچی در یکی از فصل های بهار، دهۀ سوم قرن چهاردهم هجری خورشیدی، بعداز قحطی بزرگ وخشک سالی های متواتر درمیمنه وسایر نواحی شمال هندوکش، ملهم است از تودۀ خاک گورمانندی در حاشیۀ سرک میمنه بلچراغ، گذشته از زیارت بوبه قوشقار( بابه کاشغر)وباغی بنام (باغ ملنگ ها) که در افواه مردم بنام گورغلجایی یاد میشود.من آن تودۀ خاک را، گور مانند میگویم بخاطر آنکه در آنجا گوری در اصل وجود ندارد، فقط تودۀ خاکی وجود دارد که، بجای جسد آن فرد مقتول انبار گردیده وبنابه دستور محمد گل مهمند وسایرعمال دولتی فاریاب، بمنظو تنبیه مردم وفراموش نشدن آن واقعه در اذهان عامه، که قتل یک پشتون چه کیفری را در پی خواهد داشت!!!، بعداز انتقال جسد بر پا گردیده وسالیان درازی در آنجا خودنمایی میکرد. خوشبخانه طی سفر اخیرم به میمنه متوجه شدم که آن گور مصنوعی دیگر وجود ندارد وجای آنرا کدام دهقانی حویلی ساخته است!!

این واقعۀ دلخراش که در دورۀ محمد گل مهمند، مردم میمنه را به شدت تکان داده و باعث آزار واذیت بیش ازحد این مردم زجر کشیده وبیگناه گردیده بود، تا مدتهای مدیدی هررهگذری را که ازکنارآن محل منحوس خرمن کوبی میگذشت، وآن تودۀ خاک را می دید، بیاد قصه های رنج آوروتحقیر آمیزی می انداخت که، روزی با پیدا شدن جسد بی جان یک کوچی، زن ومرد، پیر وجوان، خورد وبزرگ چندین قریۀ اطراف آن محل از ده یزدان، بلوچ شاه نادر، انجلاد وخانقاه تا خواجه قوشوروخشت کوپریک جمع آوری گردیده، وبردم تیغ جفای ماموران شکنجۀ محمد گل خانی قرار گرفته بودند.

با پیدا شدن جسد بی جان آن کوچی، برای چندین روز خورد وبزرگ، پیر وجوان، زن ومرد آن قراء وقصبات، از صبح تا شام مصروف شکنجه کشیدن باضجه وزاری بودند ومامورین دولتی هم با بهانۀ تحقیق، مشغول لت وکوب واهانت مردم توأم با چاپیدن جیب وضبط دارایی های آنها به بهانه های مختلف، که از جریان آن روز های شوم، داستان های فراموش ناشدنی در اذهان ماتمزدۀ مردم بجا مانده است که بعد گذشت این همه سالها هنوزهم در خاطره ها زنده بوده وهرگزفراموش نمیشود.

شنیدن این داستان های تلخ ودور ازتصور انسان، خود تکرار بیان حقیقت های عبرت انگیزی است برای نسل های امروزی که، بابیان آنها صدای مظلومیت آن ستمدیدگان تاریخ ابدیت یافته، ودرسنامۀ که نباید فراموش شود، به نسل های امروز وفردا، ازاعماق آن دوره های سیاه وظلمانی پیشکش میگردد.

در دوران کودکی ام که ذهن کودکانه ام، هنوز قادر به درک وتعریف حقایق پیرامونی ام بیشتر از سن وسالم نبود، واولین سفرخارج از قریه را، در یکی از روز های بر گزاری عید ها، یکجا با پدرم تجربه میکردم. شاید چهارویاهم پنج ساله بوده باشم. درآن روزپدرم یکجا با دیگر مردان قریۀ آبایی ام بلوچ شاه نادر( دراصل برلاس شاه نادراست، که براساس نامگذاریهای فاشیستی دوران محمد گل مهمند وبعد آن، درمنطقۀ که حتی یک خانوادۀ بلوچ ویا پشتون هم وجود ندارد، مکتب جدید التأسیس آن بنام پشتونکوت ونام قریه هم از برلاس شاه نادر، به بلوچ شاه نادرمسما گردیده، وتدریس درآن مکتب هم که، صد فیصد فرزندان خلق تورک در آن درس میخوانند، وهیچ زبانی را بجز تورکی بلد نمیباشند، کاملاً به زبان پشتو جاری بود) جهت اشتراک در مراسم بر گزاری نماز عید عازم شهربودند، وطبق معمول اکثرمردان قریه اطفال خورد سال خودرا هم با خود به عیدگاه میبردند.

من هم سوار بر عقب پدرم در بالای مرکب، روانۀ شهر بودم. هر لحظه از پدرم سوالی را مطرح میکردم وپدرم با مهربانی جواب همه را میداد، ناگهان در برابرآن محلی رسیدیم که حادثۀ قتل غلجایی درآن واقع شده بود. در آنجا پدرم قبل از اینکه من سوالی بکنم، حین عبور از کنار آن برجستگی گور مانند، آهی کشید وبا اشارۀ دست آن گور بی جسد را نشانم داد. بعد آنکه از دیدن من مطمئین شد، همانند معلمی که یکایک درس های مورد نظرخود را به شاگردش بازگو میکند، تا به آگاهی وفهم شاگردش افزوده باشد، او هم قصۀ مرگ غلجایی را برایم با صدای محزونی تعریف نمود.

از چگونگی پیدا شدن ناگهانی جسد بی جان وخفه شدۀ یک نفر غلجایی، در یک صبح بهاری وکیفری را که مردم این نواحی متحمل آن گردیده بودند به تفصیل حکایه نمود. از برخورد های ظالمانه وبی رحمانۀ که مامورین امنیتی بنابه دستور محمد گل مهمند رئیس تنظمیۀ آن وقت صفحات شمال، انجام داده بودند یاد آور شد. با خنده از مضحکۀ پارسی گویی یکی از شکنجه شدگان آن واقع بنام جبار ناظرقصه گفت که صرف چند کلمۀ محدود پارسی بلد بود، ووقتی که زیر شکنجه به جان آمد، با صدای بلند میگوید که( مین اولدیرمیش کدگی این مردک نیم) یعنی من این مردک را نه کشته ام. با شنیدن این صدا شکنجه دهندگان سفاک با غیض وغضب دوراز تصوری که، چه طوراین مرد تورک جرأت کرد که صدای خودرا بلند کند، به حدی به دهان آن مظلوم میکوبند که، تماماً دندانهایش ریخته وفریاد میکشد که( بد کدم دیگه اگه پارسی کدم دهنمه ایرتی کنین). آن بیجاره که تصور کرده بود همه گناه از پارسی گویی اوست، با تضرع فریاد میزد که بیشترازین پارسی حرف نخواهد زد واگر حرف بزند دهنش را پاره کنند!!! خود تصور کنید که وحشت وبربریت تا کدام اندازه جاری بود. بالآخره پدرم از پیدا شدن قاتل اصلی که برادر نا تنی همان کوچی بود، وزن خودرا هم بجرم داشتن رابطۀ نامشروع با برادراندرش، درشام همان روزبه قتل رسانیده، وخودرا طبق سنت های قبایلی به یکی از بزرگان قبیله تسلیم نموده بود، تا سرنوشت اورا درجرگه های قبیلوی خود تعیین نمایند، یاد آور شده،افزود که، در روز دوم حادثه، درحالیکه مردم بحالت فجیعی تحت شکنجه های رنگارنگ مامورین دولت عذاب میکشیدند، وفریاد های بی گناهان به آسمان هفتم رسیده بود، ناگهای چندتن اشتر سواردالاغ سوارازدورهویدا و خودرا به شکنجه گاه مامورین بی رحم دولتی رسانیده، مستقیماً به دیدار قواماندان امنیه ومدیر ضبط احوالات شتافتند. بعد از ساعتی گفتگو وبحث، رفت وآمد چندین قاصد، بین محل حادثه ومرکز ولایت، جسد مقتول را با لای یکی ازاشتر ها بار نموده وباخود بردند.

جریان شکنجه توقف یافت، ومردم همه از همدیگر می برسیدند که چه واقع شده است؟

درین حالت قوماندان امنیه با غرور وتکبر خاصی بالای یک بلندی بالا شد وخطاب به مردم گفت که، برای آنها همین قدر کافی است، وبا وجودیکه قاتل پیدا شده، رئیس صاحب تنظمیه امر نموده اند که، دیگر مردم را رها وریش سفیدان قوم را در نزد ایشان حاضر نماییم.

همان بود که یک عده افراد با اعتبار ومعزز قوم را مشخص نموده، بعداز نام نویسی تحت الحفظ به مرکز ولایت منتقل ساختند.

این محاسن سفیدان که بدون داشتن هیچ گناهی، بعد آن همه شکنجه وبی حرمتی، به زندان ولایت منتقل گردیده بودند، بعداز گذشت چندین روز، بصورت دسته جمعی به حضور رئیس تنظمیه که همان محمد گل مهمند باشد احضارمیگردند.

محمد گل مهمند بعداز توبیخ وسرزنش های بی حد وحصرمردم بیگناه میگوید که : کشته شدن یک افغان در منطقۀ شما خود یک گناه بزرگ است، شما اگر متوجه امنیت محل تان میبودید این واقعه رخ نمیداد.

اکنون که این جنایت در منطقۀ شما صورت گرفته شما مجبور به جوابدهی آن هستید، تا درآینده همچون جنایتی از جانب شما سر نزند.

مردم مظلومانه بهم نگاه میکردند وفرصت پرسیدن آن هم برای شان داده نشد که، بپرسند، کدام جنایت واز طرف کدام یکی از آنها!!!!!

در همین حالت محمد گل مهمند با بر آشفتگی به مردم میگوید که: خوب بدانید این جزا در حالت نکردن هیچ کاری برای شماست وای بحال شما مردم شریر که اگر کاری کنید وانگشتی بطرف یک افغان بلند نمایید!!!!البته طی این دوروز در خانه های مردم این نواحی نه مرغ مانده بود ونه هم کدام چیز با ارزشی که قابل تصرف باشد، حتی بالشت وتوشک مردم هم از ایشان گرفته شده بود. ولی مرجعی که به داد این مردم مظلوم رسیدگی نماید کجا بود؟!!!!!

شنیدن این قصۀ اندوهبار، ذهن کوکانۀمرامالامال ازهزاران سوالی ساخت که، بیشترینه معطوف بنام غلجایی وچگونگی آمدن وکشته شدن آن درین نقطۀ خلوت وسر سبز میشد.

درآن زمانه ها نیزهمه ساله در اوایل فصل بهارکه کوه ودشت اطراف میمنه ودیگر نقاط کشور سر سبز ومملو از سبزه وگل میشد، رمه دارانی با لباس وزبان متفاوت از لباس وزبان عادی مردم ما، یکجا با رمه های گوسفندان ودیگر مواشی چون خر،اشتر وقاطر وندرتاً هم گاو، بارفتارهای عجیب وغریب، سرو وصداهای زیاد، به این ساحات سرازیر میگردیدند .

مردم میمنه همانند گذشته ها، این مهاجمین ناخوانده را که همه ساله درین فصل سال هجوم آورده واکثراً زمین های زراعتی مردم را پامال ودرختان میوه داررا، تا برگ آنها از بین میبردند، هنوز هم غلجایی وزبان آنهاراهم(دغه) که همان زبان پشتو باشد، مینامیدند. کلمۀ غلجایی در نزد مردم عامۀ تورک درسرزمین میمنه ومناطق دیگر تورکستان جنوبی مترادف بود با واژۀ افغان، وکلمۀ پشتون برای آنها کاملاً ناشناخته بود. البته مکتب رفتگان وتحصیل یافتگان ازین امر مستثنا اند.

این مردم که به زبان پشتو وبا صدای بلند فریاد مانند حرف میزدند، همیشه کاروانی از شتر وقاطر را باخود داشتند که، همه وسایل زندگی شان در آنها بار بود، که در جلو ویا عقب رمه های گوسفندان روان میبود. زنان اکثراً با پاهای برهنه وباری برسردر حالیکه کالا های فراخ سیاه بر تن داشتند،در پهلو پهلوی شتر ها که اکثراً مردان وکودکان برآنها سوارمیبودند روانه بودند، ودرغژدی های سیاه نمدی زندگی میکردند وسگ هم یک جزومهم دارایی آنها بود.

مردم ما به این مهمانان ناخوانده و پر هیاهوکه همیشه صدای گوسفند ها ونعرۀ اشترها وعوعو سگ ها یکجا با صدای مالکین آنها آمیخته بود، چندان به نظر خوب نمیدیدند. مادران وبزرگسالان اطفال را ازنزدیک شدن به آنها ممانعت نموده وتأکید میکردند که، نباید به آن ها نزدیک شد، ویا چیزی را از آن ها گرفت.

زیرا در بارۀ نزدیک شدن وقبول کدام چیزی از این مهاجمین، داستان هایی وجود داشت که، همۀ آنها آگاهی دهندۀ این بود که، اگرکسی کدام چیزی را ازغلجایی ها بگیرد، مجبوراست که تاوان آنرا ده چندان بدهد.

این غلجایی ها در هنگام آمدن درین مناطق بعضی چیزهایی راهم که قابل فروش وتبادله درین مناطق بود با خود حمل میکردند واکثراً آن اجناس را بقسم نسیه بمردم میدادند! ولی در هنگام حصول پول، با حیله های مختلف وتهدید به عریضه کردن از نزد مردم چندین برابر پول حصول مینمودند. این خود یک نوع ربا خواری غیر عادی بود، زیرا در هنگام دادن مال رویۀ آنها خیلی خوب ودر هنگاه حصول پول کاملاً بر عکس بود. از همین رو در نزد مردم ضرب المثلی بوجود آمده بود که میگفتند: به افغان سلام دادی صد تنگه تاوان دادی.!!!

عدۀ ازین کوچی بعداً دراین منطقه نیمه مسکون گردیده واز طریق ربا خواری وقبض نمودن زمین ودارایی های مردم محل صاحب پول وثروت سرسام آوری گردیدند که از جملۀ مشهور ترین آنها میتوان از حاجی درویزه، ایوب غلجایی وعبدالله غلجایی وغیره نام برد.

چون حرف ما مرتبط است با مرگ یک غلجایی، یاد آوری این حقایق بی لزوم نیست که ، غلجایی ها یعنی افاغنۀ کوچی با نیرنگ های مختلفی از مردم باج گیری مینمودند. مثلا دراوایل فصل بهار چیز های آوردگی خودرا از دیگر مناطق طول راه که، اکثراً هم محصول چپاول وغارتگری ها میبود بالای مردم به زور، وبا وعدۀ هر وقت که پول پیدا کردی ، برایم بده! میفروختند، ولی در وقت بازگشت آن پول را مطالبه ودر صورت نداشتن پول، قرضدار را وادار به گرو گذاشتن زمین ویا باغ آن نموده وزمینه را عملاً برای تصرف دارای های مردم محل آماده مینمودند. عجیب اینکه در وقت بازگشت نیز پشم ودیگر محصولات اضافی خودرا با حیل ونیرنگ های مختلفی تحویل مردم داده، وبحساب سود معامله مینمودند. ضرب المثل از موری دادن واز دروازه گرفتن هم در بین مردم تورک میمنه از همین بابت پیدا شده است. زیرا در آن مراحل کوچی های مواد اضافی را که مردم حاضر به گرفتن آنها نبودند، حتی در صورت نبودن صاحب خانه از راه موری( در ساختمان های روستایی آن زمان کلکین وجود نداشت، جهت هدایت روشنایی بداخل خانه ها یک سوراخ مدور ویا بیضوی شکل در یکی از دیوار های خانه گذاشته میشد که آنرا موری مینامیدند.) به داخل خانه پرتاب نموده وخود میرفتند ودر سال بعد پول آن جنس را با سود آن از صاحب خانه مطالبه مینمودند ودر صورت نبودن پول، بازورو حمایۀ مقامات دولتی خانه ویا دیگر داشته های مردم را متصرف میگردیدند.

در اکثر حالات هم این رباخواران ،خود صاحبان آن زمین هارا به قسم دهقان استخدام وتا اخیرعمراز وجود آنها کار کشی مینمودند. زیرا خود آن ناقلین وغاصبین به پیشۀ زراعت وباغداری، آشنایی چندانی نداشتند.

درآن موقع ذهن کودکانۀ من همانندهزاران طفل عالم، عاری ازغبارتعلقات ووابستگی ها ی تعصب آمیز مختلفی بود که جماعات انسانی را جبراً ازهم جدا ساخته ودربرابر هم قرار میدهد. ازورای افسانه های که مادر ومادر کلانم که در روز های سرد زمستان ودرزیرلحاف گرم صندلی برایم حکایه نموده بودند، فقط بود ونبود افسانوی شهزاده ها، شهبانوها، پهلوان های نیکوکاروخیر خواه، گوراوغلی، ایوزپهلوان،قره پهلوان، حسن پهلوان، پیر مردان معجزه گر، زنان دانا، شیر، سگ وفادار، برۀ مظلوم، مادرفداکار، خواهردلسوزوغیره بعنوان نماد های خوبی وانسانی،دیو، جن، شیطان، چغول، گرگ، روباه، شغال، بوم وغیره رامنحیث نماد های زشتی وپلیدی درک مینمودم وبس. عالم درافسانه های مادر ومادرکلانم فارغ ازمحدوده های زمان ومکان بود، وهیچ مرزی راهم نمیشناخت، دربعضی حالات واژه های کافر ومسلمان هم در قصه های مربوط به انبیا واولیا، کاربردهایی را داشتند که آنهاهم سمبول هایی از نیکی وبدی بودند. ولیهیچگاهی ازنسب ونژاد کسی حرفی در میان نبود.

مادرم بعضی اوقات از جنگ ها ،قحطی ها، سیلابهای بزرگ، زلزله هاف زمستانهای وحشتناک وبدون آذوقه که مرگ انسانها را به ارمغان میآورد حرف میزد ولی بجز از حالات معدودی که مربوط به لشکر کشی های عبدالرحمان خان ویا هم سر کوب های وحشیانۀ محمد گل مهمند وغیره میگردید از قوم وقبیلۀ خاصی نام نمی برد. اقسانه هایش با نیکی ها شروع با مشقات امتداد وبا مؤفقیت ها وسعادت ها پایان می یافت.

کم کم داشتم بزرگ میشدم، ودر سن شش سالگی روانۀ یگانه مکتب محل که در آن وقت بنام مکتب ابتدائیۀ پشتونکوت مسما، ودر بالای دروازۀ ورودی مکتب به زبان پشتو نوشته شده بودکه« دپشتونکوت لمرنی شوونزی» واطفال بیشتر از سی قریه ازبیک نشین که بجز زبان مادری به هیچ زبان دیگری آشنا نبودند،جهت آموزش به آنجا جمع آوری، وبه زبان پشتو، اندکی بعد ترهم به زبان پارسی آموزش میدیدند، شامل گردیدم، وتا امروز که در اوسط سن پیری قرار دارم وتحصیلاتم را با وجود ممانعت های زیادی تا

ا ندازۀ تکمیل واز درسهای روزگار درسهای زیادی آموخته ام، وچیز های زیادی در زندگی مردم کشور ما وجهان دگرگون شده است، ولی استبداد قبیلوی باهمان هدف وهمان شدت بگونه های متفاوت هنوز هم ادامه دارد.

پایان قسمت پنجم

ادامه دارد

قسمت اول| دوم| سوم | چهارم | پنجم

آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره
آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره

مجموعه شعر بی نظیر از 125 شاعر شناخته شده ی بین المللی برای مردم هزاره

این کتاب را بخرید

پيام‌ها

  • سلام اقای میمنه گی سراپاحقیقت است هرچیزیکه گفتید گرچه ماامروزهم میبینم این وحشیان باهمان وحشت دیروزخودبه جان ومال مردم میافتندوقتل وچوروچپاول میکنندولی کسی نیست که جلواین وحشیان اوغانرابگیرداین نااتفاقی مااقوام غیراوغان نیست که میمانیم بیایندبربالای ظلم وستم کنندبه امیدروزی که مااتفاق کنیم ودهن این اوغانها وحشی رابکوبیم

    • به تایید گفته های جناب میمنگی این افغان ها جنایات را که بالای ما کرده اند غیر قابل بخشش است. بازهم درود برروان ان پهلوانان فاریابی که فرزندان ان کوچی هارا در دشت لیلی گور کردند تا نسل های بعدی ایشان بدانند ودیگر ان جرت را نکنند که به سمت شمال برای زن گرفتن بروند!

      یگانه راه حل نجاتی ما از این قوم وحشی وبربری است. ما باید به دقت فعالیت های شوم اوغان ملت را از نزدیک تعقیب کنیم وکوشش کنیم که خود را مستقل ساخته واز زیر یوغ استعمار این خسربره های مولانا سمیع الحق پنجابی رهایی یابیم

    • ای کاش نظريات ، تحليل های اقای توردی قل « ميمنگی » جدا و سوا از « پان ترکيزم»
      ميبود . اينک نويسنه اگاه جناب [ عمر زاهدی ] اين چهره هايکه در خدمت بيگانه قرار دارند معرفی داشته :سرزمين افغانستان يكي از مناطقي است كه در يكصدسال اخير شاهد رواج انواع بينش هاي سياسي بوده است و جالب تر آن كه طرفداران هر يك از اين عقايد درصدد تحميل آمال و آرزوهاي خود بر تمام مردم افغانستان بوده اند. افغانستان در يك قرن اخير صحنه هاي متضادي چون تجدد طلبي امان الله خان، مشروطه خواهي محمد اسلام گرايي مجاهدين و بالاخره فرقه گرايي متعصبانه طالبان را به خود ديده است.

      يكي از انديشه هاي سياسي كه به ويژه پس از سقوط اتحاد جماهير شوروي سعي كرده است در سرتاسر آسياي میانه و از جمله در افغانستان جاي پايي براي خود باز نمايد، پان تركيسم است. طرفداران عقيده پان تركيسم به دنبال فروپاشي اتحاد جماهير شوروي سعي كرده اند با استفاده از ويژگي هاي نژادي و زباني مشترك بين مردمان منطقه آسياي میانه نوعي وحدت سياسي را در اين منطقه به وجود بياورند كه البته در راستاي منافع تركيه و براي قدرت بخشيدن هرچه بيشتر به تركيه بوده است. آنها همچنين در تلاش بوده اند تا با تكيه بر اشتراكات نژادي و زباني هر يك از اين كشورها را به دوست و متحد وابسته به تركيه تبديل نمايند، اين سياست در افغانستان هم با جديت تمام تعقيب شده است. افغانستان سرزمين اقوامي همچون تاجيك ها، پشتون ها، هزاره ها، ازبك ها، قزلباش ها، نورستاني ها و تركمن ها است.

      در بين اين اقوام مختلف، اوزبیک ها، هزاره ها، قزل باش ها و تركمن ها ريشه نژادي ترك دارند كه در اين ميان هزاره ها و قزلباش ها از نظر فرهنگي كاملا به ايران نزديك هستند و در واقع از لحاظ تمام عناصر فرهنگي همچون زبان و مذهب به مليت ايراني مرتبط هستند. ولی در این اواخر با به میان آمدن شرایط جدید در منطقه و افزایش نفوذ ترکیه، پان ترکیست های منطقه در صدد جذب این دو گروپ قومی و شامل کردن شان در برنامه های خود برآمده اند. سران این مفکوره با مطالعه ژرف در جامعه افغانستان به این نتیجه رسیده اند که برای نیل به اهدافشان باید اینها را با خود داشته باشند و با بوجود آوردن وحدت بین اوزبیک ها و ترکمن ها از یک طرف و هزاره ها و قزلباش ها از طرف دیگر وزنه اجتماعی را به نفع خویش در کشور تغییر دهند.با توجه به نفوذ زیاد ترکان علوی در ارتش و استخبارات ترکیه و لابی های حمایت کننده شان، نظریه پردازان و سیاست مداران ترکیه به این نتیجه رسیده اند که حمایت از اوزبیک ها و ترکمن ها باید موازی با حمایت از هزاره ها و قزلباش ها باشد.البته پافشاری ترکیه در آینده احتمالاً واکنش ایران و حلقات حامی شان در داخل شدن به حوزه نفوذ ایران را به میان خواهد آورد.افزایش فعالیت مکاتب افغان ترک و نشر سریالهای ترکی در رسانه های حامی پان ترکیسم (مانند تلویزیون طلوع،تلویزیون آینه و......) تهاجم فرهنگی مخفی محسوب می گردد.

      اما اوزبیك ها از ديرباز با تركيه مناسبات حسنه داشته و بعد از نابودي شوروي هم به متحد استراتژيك تركيه در آسياي مركزي تبديل شده اند. آنها وزنه سياسي با اهميتي در افغانستان به ويژه در شمال اين كشور هستند و از عوامل مهم ترغيب تركيه براي حضور در افغانستان و ترويج پان تركيسم در اين كشور بوده اند. تركيه به خاطر اشتراكاتي كه با اوزبیك ها داشته است در ده سال گذشته از آنها در معادلات سياسي افغانستان حمايت كرده و سعي نموده تا با پشتيباني از اوزبیك ها در شمال افغانستان صاحب قدرت و نفوذ گردد و پان تركيسم را در اين منطقه ترويج نمايد. به خاطر همين هدف تركيه حمايت صريحي از ژنرال دوستم به عنوان نماينده اوزبیک ها ابراز داشت. اوزبیک ها با وجودی که از نظر نژادی به هزاره ها و قزلباش ها ترک تبار محسوب می شوند ولی از لحاظ تاریخی در دو جبهه کاملاً متضاد قرار داشته اند. از یک طرف اتحاد اوزبیک ها و عثمانی ها و از طرف دیگر اتحاد هزاره ها و قزلباش ها و جنگهای متعدد شان در خراسان به منظور کسب نفوذ وقوع پیوسته است که مثال برجسته آن جنگ خراز می باشد. بدین لحاظ اتحاد این دو قطب متضاد به دلیل تفاوت ها ی ایدیالوژیک حد اقل در آینده نزدیک دور از ذهن به نظر می رسد. سياست تركيه در ترويج پان تركيسم حتي به دنبال قدرت گرفتن طالبان در افغانستان هم تعقيب گرديد و آنها پس از شكست دوستم از طالبان هم علاوه بر پناه دادن به وي با رويه جديدي سعي در نفوذ به فضاي سياسي افغانستان تحت كنترل طالبان نمودند و عده اي را در لباس اسلام گرايان طرفدار طالبان به افغانستان گسيل داشتند تا در زير پوشش همكاري عقيدتي با طالبان مدارسي را در افغانستان تأسيس نموده و در اين مدارس پان تركيسم را ترويج نمايند كه البته اين مسئله براي رهبران طالبان آشكار گشت و آنها دستور اخراج اين مروجان پان تركيسم و تعطيلي مدارس شان را صادر نمودند. در برهه بعد از سقوط طالبان، تركيه درصدد بوده با پي گيري سياست هاي ذيل در افغانستان بعد از طالبان، قدرت را به دست گرفته و به گسترش پان تركيسم در اين منطقه كمك نمايد:

      الف: تركيه از بدو سقوط طالبان تلاش كرده است تا با روند به وجود آمده پس از كنفرانس بن همكاري كند و در اين راستا بوده است كه تركيه مناسبات صميمانه و نزديكي با دولت موقت و پس از آن دولت انتقالي افغانستان برقرار كرده و در بازسازي افغانستان وهمچنين برقراري امنيت در اين كشور فعالانه مشاركت كرده است. تركيه سهم عمده اي در نيروهاي ائتلاف بين المللي مستقر در افغانستان (ايساف) داشته و حتي مدتي فرماندهي اين نيروها را عهده دار بوده است. همين موضوع كمك زيادي به نفوذ تركيه در افغانستان مي نمايد، اين امر با توجه به پيشينه تاريخي هم كه تركيه در افغانستان دارد و برعكس كشورهايي همچون انگليس، روسيه، عربستان و پاكستان سابقه منفي در ذهنيت تاريخي مردم افغانستان ندارد، مي تواند منجر به قدرت گرفتن تدريجي تركيه در صحنه سياسي افغانستان گردد.

      ب: تركيه همچنان از ژنرال دوستم و حزب وي يعني جنبش ملي اسلامي شمال كه نمايندگي اوزبیک ها را به عهده دارد، حمايت كرده و سعي مي كند تا محدوده قلمرو قدرت اوزبیک ها را در شمال افغانستان گسترش دهد.

      البته مانع جدي كه بر سر ترويج پان تركيسم بين هزاره ها و قزلباش هاوجود دارد فرهنگ كاملا ايراني آنها ست، آنها فارسي زبان و شيعه مذهب هستند و در گذشته هم نزديكترين روابط را با ايران داشته اند به سهولت تحت تأثير پان تركيسم قرار نمي گيرند، گرچه مناسبات نزديكي با تركيه داشته و حتي از تركيه كمك هايي هم دريافت كرده اند.

      به هر حال ترويج پان تركيسم در افغانستان امري پيچيده است كه كمتر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است و به نظر مي رسد در آينده نزديك موجب بروز معضلاتي در صحنه سياسي افغانستان شود. در حال حاضر مي توان پيش بيني كرد، در صورتي كه پان تركيسم در بين هزاره و قزلباش هابتواند نفوذ كند بازهم شاهد تحميل يك عقيده خارجي به مردم افغانستان خواهيم بود، كه اين مسئله مسلما باعث افزايش تضادهاي قومي و عقيدتي در جامعه متكثر افغانستان مي شود. موردي كه به خصوص براي تاجيك ها زيان بار خواهد شد و آنها را به سرنوشتي شبيه تاجيك هاي تحت سلطه ازبكستان (سمرقند و بخارا) دچار خواهد كرد، امري كه فرآيند ملت و دولت سازي در افغانستان را از مسير طبيعي آن كه بايد بر اساس هويت اصيل و برخاسته از فرهنگ خراسان بزرگ (مشاركت همه اقوام آريايي و ترك) باشد، دور خواهد ساخت.

  • پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران سیل مهاجرت به ایران بیشتر شد. در افغانستان از گذشته به آنها ظلم بسیاری وارد شده و تاکنون ادامه دارد یکی از بدترین ظلم‌ها به آن‌ها کشتار و اخراج ان‌ها از مناطق سکونتشان در زمان عبدالرحمان یکی از شاهان افغانستان می‌باشد در آن دوره تقریبا ۶۲ درصد مردم هزاره قتل و عام شدند
    http://fa.wikipedia.org/wiki/%...(%D9%82%D9%88%D9%85)
    در سال ۱۳۱۸/۱۹۳۹ بر پایه دستور دولتی زبان تدریس در همه دروس مدارس سراسر افغانستان از فارسی به پشتو تبدیل شد.[۲] کمبود منابع به زبان پشتو و عدم آشنایی بخش بزرگی از مردم افغانستان با این زبان، باعث فلج شدن نظام آموزشی و گسترش بی‌سوادی شد. پس از چندین سال و اعتراضات عمومی سرانجام در زمان وزارت نجیب‌الله خان توروایانا، وزیر معارف وقت، آن وزارت‌خانه ناچار شد تدریس به زبان فارسی را به مناطق فارسی‌زبان افغانستان بازگرداند. از آن پس مقرر شد در مناطق فارسی‌زبان کلاس‌ها و دروس به فارسی باشد و پشتو به عنوان یکی از درس‌ها آموزش داده‌شود و در مناطق پشتوزبان زبان تدریس پشتو باشد.[۳]

    از سال ۱۳۱۸ خورشیدی برای کارمندان ورازت‌خانه‌ها، بانک‌ها و دیگر ادارات افغانستان به صورت اجباری دوره‌های زبان پشتو گذاشته‌شد. این دوره‌ها تا ۱۳۵۷ خورشیدی ادامه یافت ولی با ناکامی روبرو بود. کم‌تر کسی از فارسی‌زبانان که این دوره‌ها را گذارندند قادر به نوشتن و خواندن پشتو در سطح کافی بودند
    http://fa.wikipedia.org/wiki/%...

    • سلام بدوستان ! قرار فرموده ها و چشم دید های پدر مغفورم ، آن هنگامیکه پشتوتولنه بیداد میکرد اوایل اختراع الفبای زبان پشتو بود که حتی خود پشتونهای باسواد بلدیت کامل به واژه ها و طرز نوشتار زبان پشتو نداشتند . استادان زبان پشتو نخست آموزش های نخستین را طی برنامه های آموزشی فرا میگرفتند و باز هم زبان مغلق و پیچیده پشتو را که نمی شد به ماهی فرا گرفت و روی این انگیزه بود که از استاد بیسواد چگونه شاگرد باسواد به جامعه تقدیم میشد !

      حتی امروز پشتو زبانان از اسناد و کتاب های چاپ شده بزبان پشتو بهرۀ کامل برده نمی توانند و جراید رسمی و کتاب های چاپ شده بزبان پشتو در کنج گدامها آزوقۀ بام و شام موشهاست . زبان پشتو با اینهمه امکاناتی که در اختیار دارد باز هم طفل نوزادیست که شاید صد ها سال ضرورت باشد تا پشتونها بتوانند مانند زبان فارسی دری ازآن بهره ببرند و هیچ اثری هم که بتواند مردم و حتی خود پشتونها را ترغیب و تشویق بخاطر فرا گیری زبان پشتوبشکل درست و گرامری آن نماید وجود ندارد . فکر میکنم چنین شخصی که در زبان پشتو استاد باشد ، اصلأ وجود ندارد .

Kamran Mir Hazar Youtube Channel
حقوق بشر، مردم بومی، ملت های بدون دولت، تکنولوژی، ادبیات، بررسی کتاب، تاریخ، فلسفه، پارادایم و رفاه
سابسکرایب

تازه ترین ها

اعتراض

ملیت ها | هزاره | تاجیک | اوزبیک | تورکمن | هندو و سیک | قرقیز | نورستانی | بلوچ | پشتون/افغان | عرب/سادات

جستجو در کابل پرس